Năm 2013 là năm Phật lịch 2556 hay 2557?

Xem hình ảnh mừng Phật đản sanh trên các trang mạng Phật giáo thấy có sự khác biệt trong cách tính Phật lịch giữa Việt Nam và Thái Lan. Theo Phật giáo Việt Nam, năm Tây lịch 2013 là năm Phật lịch 2557. Nhưng Phật giáo Thái Lan, xem qua hình ảnh Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc tại Bangkok, lại ghi Phật lịch 2556 – Tây lịch 2013. Vậy Phật lịch năm nào là chính xác?

 

 

Ở đây, chúng tôi không bàn đến sự khác nhau về năm sinh của đức Phật được đề cập trong nhiều nguồn sử liệu của các truyền thống Phật giáo. Theo sự chấp nhận chung của Phật giáo, chúng tôi chấp nhận năm sinh của đức Phật là năm 624 trước Tây lịch. Đức Phật nhập niết-bàn năm 80 tuổi. Nghĩa là năm Phật niết-bàn là năm 544 trước TL. Và Phật lịch thường được tính từ năm Phật niết-bàn. Nếu bắt đầu tính là năm 544 đến 543 là Phật lịch năm thứ nhất, thì năm 2013 là Phật lịch năm thứ 2557. Phật giáo Việt Nam tính theo cách này. Nhưng tại Việt Nam, ngày rằm tháng tư âm lịch (trùng hợp với đêm trăng tròn tháng Vesak, theo lịch Ấn Độ) là ngày tưởng niệm Phật đản sanh, không phải là ngày tưởng niệm Phật niết-bàn. Tuy nhiên, theo truyền thống Bắc tông, Phật niết-bàn vào ngày rằm tháng 2 âm lịch. Như vậy, tháng tư âm lịch đã sang Phật lịch mới. Nghĩa là đã tính Phật lịch 2557.
Phật giáo Thái Lan, trong Đại lễ Vesak của Liên Hiệp Quốc năm 2013 lại ghi Phật lịch 2556. Hiện nay, Phật giáo Thái Lan cũng chấp nhận năm đức Phật niết-bàn năm 544 TTL. Nhưng Phật giáo Thái Lan và Phật giáo một số nước thuộc truyền thống Nam tông lại có cách tính khác. Phật giáo các nước này tính từ năm 0, tức là từ năm 544 đến 543 là năm 0, chứ không phải năm Phật lịch thứ 1. Tính theo cách này, nên Phật giáo Thái Lan tính từ đêm trăng tròn tháng Vesak năm nay, (ngày 24 /6/2013) đến đêm trăng tròn tháng Vesak năm tới (ngày 13/5/2014) là Phật lịch 2556. Phật giáo các nước Nam tông tổ chức ba sự kiện, Phật đản sanh, Phật thành đạo và Phật niết-bàn trong một ngày.
Vậy tính theo cách nào là đúng? Thiết nghĩ chẳng có cách nào là đúng hay không đúng cả. Cách tính ngày tháng để tưởng niệm những sự kiện liên quan đến đức Phật tùy thuộc vào cách tính lịch pháp của mỗi quốc gia, mỗi truyền thống. Những sự khác biệt này không có gì quan trọng. Có điều đáng quan tâm là Đại lễ Vesak tại Thái Lan là đại lễ Vesak của Liên Hiệp Quốc, có nhiều đoàn Phật giáo từ nhiều quốc gia tham dự. Mà đại lễ này lại ghi PL 2556. Vậy chúng ta nên theo cách tính của Phật giáo Thái Lan để tính Phật lịch hay vẫn tiếp tục tính theo cách tính của Phật giáo Việt Nam?
Hôm nay là ngày nghĩ lễ. Quanh vùng chúng tôi ở không có chùa, cũng không có cộng đồng người Việt. Tụng kinh, lễ Phật xong, vào các trang mạng Phật giáo xem đọc tin mừng Phật đản, chúng tôi thấy có sự khác nhau trong cách tính Phật lịch giữa Phật giáo Việt Nam và Thái Lan, nên ghi nhanh vài dòng trong ngày mừng Phật đản sanh.
Thích Nguyên Lộc